Ik ben een huisarts, man, geboren in 1955 en nu bijna 25 jaar praktiserend in een middel grote provincieplaats in het oosten van het land, Mijn vrouw is van gelijke leeftijd, mijn maat 2 jaar ouder. Gezamenlijk zijn we een maatschap die lusten en lasten heeft gedeeld de afgelopen decades en inmiddels zijn we aanbeland bij wat we de laatste fase zouden kunnen noemen in ons dokter zijn. Daarmee bedoel ik te zeggen dat over pak hem beet 10 jaar van nu verwijderd geen van ons waarschijnlijk nog zal werken als hulpverlener in de eerste lijn.
Nederlandse huisartsen met een eigen praktijk, zijn gemiddeld oud, dat wil zeggen 75 % is 45+ en er zijn er velen ik schat zo een 30% die denken zoals ik hierboven beschreef. Van de niet gevestigde huisartsen zijn er enkele duizenden, voornamelijk vrouwen, die klaarblijkelijk niet de neiging hebben een eigen praktijk op te willen bouwen dan wel bestieren zoals dat tot voor kort te doen gebruikelijk was. Zij zijn veelal HIDHA gedurende een beperkte werkweek en tonen nauwelijks belangstelling voor een rol zoals die voor ons tot voor kort vanzelfsprekend was.
Een tijdje geleden werd deze situatie voor mijn gevoel duidelijk geïllustreerd aan de hand van het volgende voorval. Wij, mijn oudere maat en ik, verplaatsten ons van waar wij wonen naar een nascholing ergens in het westen van het land en hadden 1.5 uur vertraging door filevorming die daar gewoon is. Niet ontbeten, we vertrokken rond 07.00 uur dronken we een kop koffie met een plak farmaceutische cake, staande aan een praat tafel ergens in zo een ruimte waar een roltrap op uit komt, even rustend. Tijdens de tweede hap klonk er wat gegiechel onderbroken door opgewonden gekwetter: Goh, jij ook hier…Leuk, we moeten samen met zijn allen straks wat gaan drinken. Voor onze ogen verschenen een aantal oogverblindende dames tevens collegae, die een dagje “uit”deden op een nascholing. Ze keken naar ons maar sloegen hun blikken onmiddellijk neer.
Ondertussen was de eerste lezing geëindigd en zagen we een keur aan grijze kapsels, mannen meestentijds in foute combinaties gekleed, maar dat terzijde, zich verdringen voor een bakkie troost. Er was een duidelijke scheiding in de zaal aanwezig. De kwetterende jonge lui en de wat vermoeid ogende andere dokters, blij dat ze nog een plakje klefheid hadden gescoord alvorens ze weer naar binnen moesten.
Huisartsen in Nederland, zijn gemiddeld oudere mannen, als ze gevestigd zijn. Ze werken, als je ze dat vraagt vaak meer dan 50 uur per week, hun diensten op de HAP niet meegerekend, ze zijn zoals dat heet “moe gestreden”, als het om hun positie gaat en de problemen daarmee gepaard, van de afgelopen jaren. Ze kijken op hun bankrekening en zien hun vrouw die benadrukt dat de laatste score niet eens zo slecht was en berusten in hun lot.
Ik wil even terug naar wat we ooit waren. Ooit, niet eens zo lang geleden, waren er dokters die in hun eentje, nou ja, samen met je vrouw of een halve assistente, deden wat te doen gebruikelijk was, dat wil zeggen, jij regelde wat je werd aangeboden en dat deed je negen van de tien keer niet slecht. Een jaar of tien geleden begon dat model te haperen. Er werd wel wat meer van je verwacht echt! Je ging werken volgens zogenaamde NHG protocollen, die weliswaar een onrealistische hoeveelheid tijd behoefden, maar die zogenaamd de gouden snede vormden als je het “Goed”wilde doen. Ze noemde dat standaarden waaraan je je als huisarts te houden had, als je tenminste een “Goede Dokter”wilde zijn.
Er ontstond een wat schizofrene situatie. Aan de ene kant werd er van je verwacht dat je een tandje bij zette en werkte volgens bepaalde kwaliteitseisen. Tegelijkertijd, werd je geacht dat alles te doen met dezelfde hoeveelheid mensen, zonder enige vorm van compensatie verstrekt, in de vorm van middelen beschikbaar gesteld, maar ook aan waardering en zoiets steekt, mag u wel weten. Voor we het wisten, waren we bezig met iets dat substitutie heet, wat betekent, dat wij werk overnemen voor een fractie van de prijs vergoed in vergelijking met de anderen die dit eerst deden. Maar als loyale krachten in het veld, deden we wat van ons werd gevraagd.
Er kwamen allerlei zaken op in die tijd, waaronder het regelen van de ANW en het EMD, waarvoor wij ons verantwoordelijk achten en een nieuwe zorgverzekeringswet die in ging in 2006, waardoor we ons hebben laten “knechten”en die maakte dat we vanaf dat moment afhankelijk werden van de verzekeraars. Stel het u even voor: 7500 post middelbare huisartsen, daar bent u er 9 van de tien keer een van, die moesten knokken zoals Don Quihote. Nauwelijks waardering voor een prestatie geleverd in de afgelopen jaren en nu gedwongen om deel te nemen aan een systeem dat u feitelijk haat, te weten dat van de specialisten, waarin iets doen betaald en niets doen niets op levert, dat wil zeggen voor u als behandelaar. Vermoeid, gefrustreerd, nog steeds niet geleerd dat 2 weken stil leggen van het “spel”weer maakt dat je domineert, regisseert en regeert over wat vroeger de normaalste zaak van de wereld was, trekken de meesten zich terug. En waarom? Zie de tijd die ze hebben en die ze nog “moeten” en vraag je dan af of dat de bedoeling kan zijn?
Als ik naar mezelf kijk, heb ik steevast gepoogd een lans te breken voor de waarde die we hebben binnen de gemeenschap en de waardering die daarbij gepast zou zijn in mijn ogen. Maar zo te zien heb ik niet veel bereikt. Vijf maanden geleden werd ik “ziek”, getroffen zoals dat zo fraai heet, door een prostaat carcinoom op een te jonge leeftijd, van de inoperabele soort. Komt neer op het redden van tijd die wellicht te behalen is en zoiets geeft je tijd tot denken, vreemd genoeg, even uitgeschakeld als typische huisarts.
Ik persoonlijk denk dat er niks mis is met voeten in het zand, het is genoeg, als het gaat om wat ze van ons vragen en dat meen ik beslist. Laten we met zijn allen en keer de stekker uit het stopcontact halen als het de huisartsengeneeskunde betreft en ze zo wijzen op de waarde die wij vertegenwoordigen als een factor in de zorg die we leveren, doorlopend.
Ik denk nog steeds dat waardevol zijn en de waarde daaraan gepaard horen tot dezelfde orde. Maar daarbij hoort een evenwicht. Hetzelfde geldt voor dames die zijn opgeleid tot wat ze werden, dokters zoals U en ik, maar dan wat jonger, maar wel klaar om niet alleen maar wat spreekuurtjes te draaien, als een vorm van tijdbesteding, leuk voor er naast.
Het is een mooie zomerdag. Bovenstaande wat ontboezemingen van een dokter die even niet kan en wellicht wat vingerwijzingen.
Sjamaandigitaal 060708
Lees bookmark en verspreid: http://www.sjamaandigitaal.blogspot.com & www.gleasondiaries.com
